شکاف دیجیتالی چیست؟

تقریباً از اواخر قرن بیستم تا آغاز قرن بیست و یکم ، پیشرفتهای چشمگیر در زمینۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات دیده شده است. با این حال، آیا همه در این زمینه مهارت دارند و یا با آنها آشنا هستند؟

کوفی عنان ، دبیرکل سابق سازمان ملل گفت

"فناوری های اطلاعات و ارتباطات یک فرمول جادویی نیستند ، اما می توانند زندگی همه در این سیاره را بهبود بخشند".

در این مقاله دربارۀ این مفهوم بیشتر یاد خواهید گرفت و دربارۀ مشکلات مرتبط و راحل های آن صحبت خواهیم کرد.

شکاف دیجیتال (Digital divide) اصطلاحی است که به فاصلۀ بین کسانی که به فناوری دیجیتال و فناوری اطلاعات دسترسی مؤثری دارند با کسانی که دسترسی بسیار محدودی به این فناوری‌ها داشته یا اصلاً دسترسی ندارند اشاره دارد. این عبارت همچنین شامل عدم تعادل در داشتن منابع و مهارت برای استفادۀ مؤثر و مفید از فناوری نیز می شود.

بنابراین با توجه به آنچه در تعریف بالا آمده و همپنین جدیدترین تعریف ها، دو نابرابری عمده در ارتباط با شکاف دیجیتالی وجود دارد:

عدم دسترسی به تجهیزات

عدم توانایی یا دانش لازم برای استفاده از تجهیزات

نکته مهم این است که درک کنیم مهمترین مانع مربوط به دسترسی نیست، بلکه نحوه استفاده از فناوری ها است.

مشکلات مربوط به شکاف دیجیتال

از دیدگاه اجتماعی، هنگامی که بخش مهمی از مردم به تمام فناوری های مهم دسترسی ندارند، نابرابری های جدید اقتصادی و اجتماعی بوجود می آید.

به همین ترتیب، در فن آوری های جدید دو قطب متضاد وجود دارد و آنها به وضوح بر بازار کار تأثیر می گذارند:

افرادی که دسترسی کامل به فناوری دارند.

کسانی که نمی توانند به آن دسترسی داشته باشند زیرا این کار دشوار، گران یا غیرممکن است

این شکاف نه تنها میان کشورهای مختلف وجود دارد، بلکه داخل کشورها نیز مشاهده می شود. یعنی در برخی از شهرهای یک کشور ممکن است امکانات مناسب وجود داشه و در برخی شهرهای دیگر وجود نداشته باشد.

بنابراین ، کشورهایی که نمی توانند از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) استفاده کنند ، رقابت را از دست می دهند. علاوه بر این ، تفاوت بین افرادی که به آنها دسترسی دارند و کسانی که در همان کشور به آنها دسترسی ندارند، شکاف جدیدی را در بازار کار ایجاد می کند. در آن کشورها، افراد ممتاز در بیشتر مواقع وارد کار شده و شغل خود را انتخاب می کنند.

آیا راه حلی وجود دارد؟

مهمترین مسائل در پرکردن شکاف دیجیتالی توجه به سواد و بالا بردن سطح علمی افراد، توزیع صحیح دسترسی به اینترنت، ایجاد شرایطی برای دسترسی همهٔ مردم به تکنولوژی و فناوری، توضیح و تشریح ضرورت استفاده از تکنولوژی اینترنت در عرصهٔ تجارت، برنامه‌ریزی مناسب و مدون برای تجهیز مدارس به شبکه‌های اینترنتی و... است..

بخش خوب این است که مزایای بسیاری برای پیشرفت فناوری وجود دارد. مثلا:

• می توان تقریباً با هر کسی در جهان به سرعت و به راحتی ارتباط برقرار کرد.
• آنها یک ابزار عالی برای تدریس هستند
• فناوری منبع سرگرمی وصف ناپذیری برای سرگرمی ارائه می دهد.

کاهش شکاف دیجیتالی نابرابری را کاهش می دهد و به افراد بیشتری فرصت می دهد تا یاد بگیرند و شغل های بهتری پیدا کنند.