افراد زیادی وجود دارند نه بخاطر نداشتن توانایی سخنرانی بلکه بخاطر ترس از سخنرانی قادر به ابراز وجود موثر خود نیستند. در حالی که در بسیاری از موارد با سخنرانی های خوب می توانند به موفقیت های خوبی برسند.
یکی از بهترین روش ها برای بیان ایده ها، خلاقیت ها، اطلاعات و نشان دادن توانایی ها سخنرانی کردن و ارائه دادن می باشد. اما متاسفانه افراد زیادی وجود دارند نه بخاطر نداشتن توانایی سخنرانی بلکه بخاطر ترس از سخنرانی قادر به ابراز وجود موثر خود نیستند. در حالی که در بسیاری از موارد با سخنرانی های خوب می توانند به موفقیت های خوبی برسند. مطمئنا برای از بین بردن ترس از سخنرانی باید در ابتدا به دنبال دلایل آن باشیم تا بتوانیم راحل مناسبی برای برطرف ساختن ترس از سخنرانی داشته باشیم. در ادامه به مهمترین علت ها و راه حل های مناسب اشاره خواهم کرد:
1- تلقین باورهای اشتباه
بسیاری افراد قبل از سخنرانی از خود سوالاتی را می پرسند که تاثیر بسیار مخربی روی اعتماد به نفس شان خواهد داشت و مانند ریختن بنزین در انبار پر از کاه است. سوالاتی مانند "اگر اشتباه کنم چقدر بد خواهد شد؟" "ممکن است مورد تمسخر قرار بگیرم؟" "شاید نتوانتم انتطارها را بر آورده سازم؟".
باید به این گروه از افراد بگویم بسیاری از معروفترین شخصیت ها و افراد همچون سیاستمداران، ورزشکاران، هنرمندان و دیگران اشتباهاتی در سخنرانی ها خود داشتند ما این اشتباهات نتوانسته خللی در ادامه سخنرانی های خوب شان داشته باشد چرا که همیشه تلقین درست و مثبتی از خود داشتند و سوالات فوق را بصورت " من می توانم برای همه چیزی مثبتی برای ارائه داشه باشم" ، "همه آمدند تا از من چیزی یاد بگیرند"، "فرصت خوبیه برای نشان دادن توانایی های خودم" و "از این فرصت به بهترین شکل استفاده خواهم کرد" تغییر می دهند.
همچنین این نکته را باید در نظر بگیرد افرادی که حضور دارند برای یادگیری بیشتر و ارتقاء دانش خود به سخنرانی شما توجه می کنند و به دنبال گرفتن بهانه های واهی از شما نیستند، پس مخاطبان تان را دوست بدارید و آنها را دوستدار خود بدانید.
2- انتظار جلب توجه و رضایت همۀ مخاطبان
اینکه ما بخواهیم انتظار داشته باشیم همۀ مخاطبان در حین سخنرانی به ما توجه کنند و چهره شان نشان از رضایت کامل داشته باشد، عامل مهمی برای نداشتن یک سخنرانی خوب است چرا که به احتمال زیاد در حین سخنرانی شاهد افراد خواهید بود به دلایل مختلف و شخصی نمی توانند به سخنرانی شما توجه داشته باشند شما نباید این عدم توجه را به علت نقص سخنرانی خود بدانید و حتما به این تکنه توجه داشته باشید که سعی کنید به علامت های منفی توجه نکنید و تمرکزتان روی کسانی باشد که به شما توجه می کنند.
سخنرانی ها بسیاری از معروف ترین افراد جهان را دیدم ولی در طول تمام این سخرانی ها کم نبودند کسانی که توجه نمی کردند. بنابراین از همه انتظار توجه نداشته باشید و کار خودتان بکنید.
3- عدم دانش کافی و حفظ کردن مطالب سخنرانی و سعی در بازگو کردن کامل آن
با توجه به حضورم در دانشگاه، دانشجویان زیادی را مشاهده می کنم در حین ارائه و سخنرانی بخاطر تاکیدشان برای بازگو کردن کامل آنچه را که حفظ کردند فرصت ادامه سخنرانی و همچنین اعتماد بنفس شان را از دست می دهند. قبل از سخنرانی، سعی کنید بسیار بیشتر از آنچه می خواهید ارائه دهید مطالعه کنید، و از منابع مختلف اطلاعات متعددی جمع آوری کنید، داشتن اطلاعات زیاد نقش بسزایی در افزایش اعتماد به نفس افراد دارد چرا که هیچ نگرانی از بابت عدم ارائه اطلاعات در زمان مناسب و مقتضی ندارند.
4- عدم تمرین کافی
به جرات می توان گفت تمرین کافی و زیاد شما را به بهترین سخنران تبدیل خواهد کرد حتی اگر خودتان تصور کنید اصلا این توانایی را ندارید.بهترین سخنرانان دنیا نیز قبل سخنرانی های خود تمرین می کردند و می کنند، مانند هیتلر که در تصویر زیر می بینید.
سعی کنید در سه حوزه زیر با تمرین کافی به حد تسلط برسید.
1- فن بیان. برای تقویت فن بیان صدای خود را ضبط کنید و هم خودتان بشنوید و از هم از کسانی که با آنها احساس راحتی می کنید بخواهید تا صدای شما را گوش دهند چرا که آنها بهتر می توانند معایب صدا شما را به عنوان یک شنونده بیان کنید. در فن بیان به شمرده و واضح صحبت کردن، استفاده از تن صدای مناسب، زیر و بمی صدا، و شدت صدا توجه شود.
یک امر طبیعی است که غالب افراد در دفعات ابتدایی از شنیدن صدای خود چندان رضایت ندارند. این موضوع نباید باعث دلسردی از صدای تان شود و تنها باید سعی کنید اصول اولیه فن بیان را رعایت کنید.
2- زبان بدن. در زمان تمرین سخنرانی سعی کنید از خود فیلمبرداری کرده و آن را تماشا کنید و یا در جلوی آینه تمرین کنید. زبان بدن نقش بسیار مهمی در داشتن یک سخنرانی اثرگذار و موفق دارد. سعی کنید از ژست های مناسب استفاده کنید و به این نکته نیز توجه داشته باشید تا استفاده بیش از حد از زبان بدن (مانند حرکات دست، حرکات سر، و راه رفتن) زیاده روی نکنید چرا که می تواند باعث اختلال در سخنرانی شما شود.
تحقیقات پورفسور ایمی کودی استاد دانشگاه هاروراد نشان می دهد که نگه داشتن بدن تان در حالت باز به مدت کم و تا اندازۀ دو دقیقه ( ژست های نشان دهندۀ قدرت ) باعث افزایش سطح هورمون تستوسترون ( هورمونی که مرتبط به قدرت و برتری است) و کاهش سطح کورتیزول (هورمون استرس) می شود. و انجام این حرکات قبل از سخنرانی می تواند کمک کننده باشد.
3- تمرین ذهنی و کنترل استرس. تصور اینکه چشمان زیادی قرار است به ما خیره شود، منجر به استرس خواهد شد. در زمان تمرین سخنرانی سعی کنید پوستری از جمعیت زیاد در یک سالن سخنرانی را جلوی چشمان خود قرار دهید و باید تلاش کنید و قادر باشید تصور کنید در حال نگاه کردن به شما هستند و بارها این کار را تمرین کنید.
همچنین از اعضای خانواده و یا هر کس دیگری که با آنها احساس راحتی می کنید بخواهید در زمان تمرین شما حضور پیدا کنند. همچنین در صورت امکان حضور تمرین در محل واقعی سخنرانی تان می تواند کمک بسزایی در کم کردن استرس شما داشته باشد.
جمعبندی
آنچه گفته شد مهمترین نکات بازدارنده برای انجام یک سخنرانی یا ارائه بودند، عواملی که باعث می شوند تمایلی به انجام سخنرانی نداشته باشید. مطمئن باشید در نظر گرفتن نکات مطرح شده و استفاده از آنها باعث خواهد شد تا سخنران بسیار بهتری نسبت به وضع موجود شوید. فرصت هایی که برای سخنرانی بوجود می آید را از دست ندهید چرا که فرصتی را برای دیده شدن توانایی های تان را از دست خواهید داد و در نتیجه از موفقیت های آینده دور یا محروم خواهید شد.
نویسنده: دکتر قاسم تبار (عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی)