آیا تا به حال به این فکر کرده اید که معلمین چطور می توانند در درس دادن به کلاس پر از دانش آموز موفق باشند؟ همه ما می دانیم که هر شخصی منحصربفرد است، و همه تجارب و مهارت های مخصوص به خودشان را به کلاس می آورند. به این نکته، سیاست هایی را اضافه کنید که در تلاشند کودکان دارای اختلالات مختلف را تا جای امکان در کلاس های معمول نگه دارند. و در اینجا باید این سوال برای شما پیش بیاید: آیا امروزه ممکن است که به یک کلاس پر از دانش آموزان مختلف درس داد؟

خوشبختانه، حیطه های معماری و طراحی محصولات، مفاهیمی را فراهم کردند که امروزه زیربنای یادگیری با طرح جامع هستند – که اغلب به آن  UDL (Universal Design Learning)می گویند.

یادگیری با طرح جامع یک فرایند طراحی است که بهترین دسترسی و پیامدها را برای تمام افراد فراهم می کند تا به شیوه ای یادگیری داشته باشند که نیازهای آنها را برآورده می کند – چه آنها در برخی مهارتها کمبود داشته باشند، نیازهای خاص داشته باشند، معمولی باشند و چه مهارتهای پیشرفته داشته باشند.

یادگیری با طرح جامع از کجا آمد؟

یادگیری با طرح جامع مبتنی بر یک جنبش طراحی جهانی در معماری و بویژه در فضاهای عمومی است.

این جنبش تلاش داشت که فضاهای عمومی را برای تمام افراد با انواع توانایی ها، قابل دسترس کند، بدون اینکه بعدا نیازی به تطبیق دادن فضا باشد. به جای اینکه یک ساختمان طراحی شود و سپس در انتهای فرایند طراحی به این فکر کنند که چطور می توان ویژگی های دسترسی مانند رمپ ویلچر یا نصب تجهیزات خاص را به طرح اضافه کرد، فرایند طراحی با این فرض آغاز می شود که کل ساختار باید برای بیشترین تعداد افراد قابل دسترسی باشد.

یک نکته کلیدی برای طرح جامع این است که فرایند طراحی فقط سعی ندارد که قابلیت دسترسی را برای افراد دارای ناتوانی و اختلال و آنهایی که با افراد معمولی تفاوت دارند افزایش دهد، بلکه تلاش دارد که بطور موثر برای همه طراحی کند. طرح جامع همچنین طوری طراحی می شود که افرادی که ناتوانی و اختلال ندارند نیز به راحتی بتوانند از دسترسی استفاده کنند.

یادگیری با طرح جامع در آموزش  چگونه ممکن است؟

یادگیری با طرح جامع از دسته ای اصول راهنما تشکیل شده است که برای طراحی برنامه درسی و دروس از اولین مراحل تحصیل به کار می رود، طوری که بیشترین تعداد دانش آموزان بتوانند با حداکثر کارآمدی و بصورت عمیق یاد بگیرند.

فرایند طراحی به مواد و دروسِ انعطاف پذیری منجر می شود که تمام دانش آموزان می توانند از آن استفاده کنند. در حین آموزش به انجام تغییرات کمتری نیاز خواهد بود، چراکه برنامه درسی از قبل بصورت انعطاف پذیر طراحی شده است.

حال این سوال بوجود می آید که یادگیری با طرح جامع چگونه می تواند پاسخگوی یادگیرندگان با نیازهای مختلف باشد؟

یادگیری با طرح جامع فرض می کند که مغز تمام یادگیرنده ها با هم تفاوت دارد.

براساس مرکز ملیِ یادگیری با طرح جامع، پژوهش های عصب شناختی (نوروساینس) سه شبکه یادگیری متفاوت را شناسایی کرده است.

آموزش های یادگیری با طرح جامع گزینه های متعددی را فراهم می کند تا بتوان طوری به هر شبکه دسترسی پیدا کرد که تمام افراد بتوانند بهترین یادگیری را از آن داشته باشند:

1. شبکه شناخت: این شبکة مغز یادگیرنده به دنبال این است که بفهمد فرد در حال یادگیری چه چیزی است. به جای اینکه فقط از روی متون چاپی به دانش آموزان تدریس شود، انواع گزینه ها برای یادگیرنده ها فراهم می شود، ازجمله سخنرانی های شنیداری یا کتاب های شنیداری، نقاشی های بصری یا انیمیشن.

2. شبکه مهارت ها و راهبردها: این شبکه به این می پردازد که یادگیری چطور رخ می دهد، یا اینکه یادگیرنده چطور می تواند انچه آموخته است را ابراز کند. گزینه های مربوط به این شبکه شامل این موارد می شوند: دادن گزارش های شفاهی، گزارش های کتبی، آماده سازی یک بخش ویدیویی، یا ساختن یک الگو که مواد درسی را به نمایش می گذارد.

3. شبکه عاطفی و اولویت بندی: این شبکه به این می پردازد که چرا مهارت ها و مواد درسی که یاد گرفته می شوند اهمیت دارند. این شبکه اغلب تحت عنوان اشتیاق یا درگیری با مواد درسی در نظر گرفته می شود.

از این نظر که چه چیزهایی یادگیرنده ها را علاقه مند به دروس نگه می دارد، افراد با هم تفاوت دارند. برخی یادگیرنده ها ترجیح می دهند که یک راهبرد روزمره ساکت داشته باشند تا بتوانند با مواد درسی درگیر شوند، درحالیکه برخی دیگر از یادگیرنده ها دنبال تنوع و فرصت آزمایش کردن هستند. برخی یادگیرنده ها یادگیری گروهی را ترجیح می دهند، درحالیکه برخی دیگر دوست دارند به تنهایی کار کنند.

یادگیری با طرح جامع تلاش می کند که در هر درس هر سه شبکه را برای تک تک یادگیرنده ها در نظر داشته باشد. بدین صورت، نه تنها یادگیرنده ها مواد تدریس شده را می فهمند، بلکه همچنین اهمیت یا کاربرد آن را نیز درک کرده، و می فهمند که چطور می توان آن را به کار بست.

دانش آموزانی که اختلالات بصری دارند می توانند از روش های شنیداری استفاده کنند، دانش آموزانی که در سازمان دهی مواد درسی مشکل دارند می توانند روشی را انتخاب کنند که به بهترین وجه از مهارت های فردی آنها استفاده می کند، و دانش آموزانی که برای یادگیری به سکوت نیاز دارند نیز می توانند در یک فضای آرام و ساکت کار خود را انجام دهند – درنتیجه نیازهای تمام یادگیرنده ها برآورده می شوند.

یادگیری با طرح جامع در کلاس درس

یادگیری با طرح جامع  چارچوبی برای خلقِ دروس یا واحدهای درسی فراهم می کند. معلمین با شناساییِ اهداف یادگیری برای تمام دانش آموزان خود کار را شروع می کنند. اهداف یادگیری معمولا مبتنی بر استانداردها یا انتظارات یادگیری هستند که مدرسه یا کشور تعریف و تعیین کرده است.

وقتی اهداف یادگیری تعریف شدند، سپس معلم روش های تدریسی را انتخاب می کند که موانع موجود بر سر راه دانش آموزان را کاهش داده و همچنین دسترسی به سه شبکه ای که در بالا فهرست شد را افزایش می دهند. روش های مورد استفاده مبتنی بر این هستند که چطور می توان به بهترین روش مواد درسی را ارائه کرد.

سپس معلم نوع مواد درسی را که می خواهد انتخاب کند را بررسی می کند.

مواد برنامه درسی که بر اساس اصول یادگیری با طرح جهانی تدوین شده اند، طوری طراحی شده اند که انطباق پذیر، انعطاف پذیر و متنوع باشند. این مواد درسی اغلب شامل انواعِ رسانه ها و فرمت ها برای ارائه می شوند.

مثلا کتاب هایی را در نظر بگیرید که یک کد QR در پشت آنها وجود دارد؛ این کدها برای این هستند که یادگیرنده ها می توانند برروی یک تبلت که در کلاس درس قرار داده شده آموزش تصویری مواد درسی را مشاهده کنند.

ویدیوهای کامپیوتری می توانند آزمون هایی به سبک فیلم داشته باشند که بررسی می کند آیا دانش آموزان درس را آموخته اند یا نه، و درنهایت درصورت نیاز به آنها کمک ارائه می کند.

آخرین گام سنجش است – اما سنجش را بصورت آزمون های به سبک استاندارد شده در نظر نگیرد.

سنجش های یادگیری با طرح جامع طوری هستند که در سراسر فرایند یادگیری بازخوردهای سریعی را به دست می دهند، تا اطمینان یابیم که یادگیرنده ها به اهداف واقعی که در ابتدا تعیین شده بود رسیده اند یا خیر. سپس معلمین می توانند به سرعت دوره را تغییر دهند تا تمام یادگیرنده ها در سطح مطلوب باقی بمانند.

چون تنوع و انعطاف پذیری از همان ابتدا وارد شده است، معلمین می توانند به راحتی تدریس خود را در وسط درس تطبیق دهند.

چه کسانی از یادگیری با طرح جامع استفاده می کنند؟

یادگیری با طرح جامع یک چارچوب محبوب برای مدارس و کلاس هایی است که جمعیت های متنوعی از دانش آموزان داشته و معلمان آنها آموزش های خاص ارائه می کنند. یادگیری با طرح جامع در هر زمانی و در صورت نیاز با یادگیرنده ها تطبیق پیدا می کند؛ به جای اینکه از یادگیرنده ها انتظار داشته باشد که خود را با مواد درسی تطبیق بدهند. درحالیکه این رویکرد می تواند کمک کند که اطمینان یابیم کودکان دارای نیازهای خاص و منحصربفرد قادرند که یادگیری داشته باشند، اما این رویکردی قوی برای تمام دانش آموزان است.

معلمان می توانند آموزش های مختلفی (از نظر زمان و عمق آموزش) برای استفاده از یادگیری با طرح جامع در کلاس های درس دریافت کنند.

از پیش دبستانی تا کلاس های دانشگاهی می توان از اصول یادگیری با طرح جامع استفاده کرد. حتی می توان از مفاهیم آن برای کارمندان شرکتی یا دیگر آموزش های بخش خصوصی بهره برد.