گروه مقاله : مهارت های ارتباطی
تاريخ انتشار : 1396/12/18 - 22:25
كد :99
این شیوه شما را مجبور می کند تا از سبک تفکری عادتی خود خارج شوید، و از چند دیدگاه متفاوت به مسائل نگاه کنید. این روش به شما کمک می کند که دیدگاهی وسیع تر از شرایط خود پیدا کنید.
عوض کردن سبک تفکری می تواند به شما کمک کند که راه حل های جدیدی برای مشکلات بغرنج پیدا کنید. رویکرد غریزی شما برای تصمیم گیری چیست؟ اگر طبیعتا فردی خوش بین هستید، احتمالا همیشه به نکات منفی بالقوه توجه کافی ندارید. به همین صورت، اگر همیشه محتاط هستید یا یک دیدگاه ریسک گریز دارید، ممکن است روی فرصت هایی که می توانند ظاهر شوند تمرکز نکنید. اغلب، بهترین تصمیمات زمانی ظاهر می شوند که شما شیوه تفکر خود درمورد مشکلات و مسائل را عوض کنید، و آنها را از نقطه نظرات متفاوتی در نظر بگیرید. "شش کلاه تفکری" (Six Thinking Hats)به شما کمک می کنند که از دیدگاه های متفاوت به مسائل نگاه کنید، اما هر دفعه باید از یک کلاه استفاده کنید تا از گیج شدن به خاطر زوایای تفکری مختلف، اجتناب کنید. همچنین این روش در شرایط گروهی نیز یک تکنیک تصمیم گیری قوی است، چراکه همة افراد بطور همزمان شرایط را از نقطه نظر خودشان بررسی می کنند.
شش کلاه تفکری توسط ادوارد دِبونو(Edward de Bono )خلق شد، و در کتابش با همین نام در سال 1985 منتشر شد. این شیوه شما را مجبور می کند تا از سبک تفکری عادتی خود خارج شوید، و از چند دیدگاه متفاوت به مسائل نگاه کنید. این روش به شما کمک می کند که دیدگاهی وسیع تر از شرایط خود پیدا کنید.
اغلب می توانید از دیدگاهی عقلانی و مثبت به یک راه حل یا پیامد موفق دست پیدا کنید، اما دیدنِ مسائل از زوایای دیگر نیز می تواند فواید خوبی برایتان در پی داشته باشد. مثلا، می توانید مسئله را از یک دیدگاه احساسی، شهودی، خلاقانه، یا دیدگاه مدیریت ریسک در نظر بگیرید. درنظر نگرفتن این دیدگاه های متفاوت می تواند باعث شود که شما مقاومت دیگران نسبت به برنامه هایتان را دست کم بگیرید، نتوانید جهش های خلاقانه ای بردارید، یا نیاز به ایجاد برنامه های ضروری احتمالی را نادیده بگیرید.
چطور از الگوی شش کلاه تفکری استفاده کنیم؟
می توانید از شش کلاه تفکری در کارهای گروهی یا به تنهایی استفاده کنید. استفاده از این روش در کارهای گروهی این فایده را دارد که در زمان هایی که افراد سبک های تفکری متفاوتی در بحث درمورد مسائل دارند، از بروز مقابله و مشاجره پیشگیری می کند؛ چراکه تمام دیدگاه ها معتبر هستند.
هر "کلاه تفکری" یک سبک تفکری متفاوت است. این سبک ها در زیر توضیح داده می شوند:
کلاه سفید: با این کلاه تفکری، شما روی اطلاعات و داده های موجود و دردسترس تمرکز می کنید. به اطلاعاتی که دارید نگاه کنید، روندهای گذشته را تجزیه و تحلیل کنید، و ببینید که می توانید چه چیزهایی را از آن بیاموزید. به دنبال شکاف های موجود در دانش خود بگردید، و سعی کنید این شکاف را پر کنید یا آنها را در نظر داشته باشید.
کلاه قرمز: با پوشیدن "کلاه قرمز" شما به مشکلات با استفاده از شهود، واکنش بدنی و احساسات نگاه می کنید. همچنین به این فکر می کنید که دیگران می تواند چه نوع واکنش احساسی را نشان دهند. سعی کنید که پاسخ های افرادی که کاملا استدلال شما را نمی شناسند را درک کنید و بشناسید.
کلاه سیاه: با استفاده از کلاه تفکری سیاه، به پیامدهای منفی بالقوه یک تصمیم توجه کنید. با احتیاط و با حالت تدافعی به مسئله نگاه کنید. سعی کنید که ببینید به چه دلیل ممکن است مسئله به خوبی حل نشود. این روش به این دلیل اهمیت دارد که بر نقطه ضعف های برنامه شما توجه می کند. این تکنیک به شما کمک می کند که نقطه ضعف ها را حذف کنید، آنها را تغییر دهید، یا برنامه هایی احتمالی برای مواجهه با نقطه ضعف ها تهیه کنید.
تفکر با کلاه سیاه به شما کمک می کند که برنامه هایتان را "سخت تر" و قابل تحمل تر کنید. این تکنیک همچنین به شما کمک می کند که نقص ها و ریسک های شدید را قبل از شروع یک اقدام شناسایی کنید. این یکی از فواید واقعیِ این الگو است، چراکه بسیاری از افراد موفق به تفکر مثبت نگر عادت می کنند که باعث می شود مشکلات را از قبل پیش بینی نکنند. این کار باعث می شود آنها در مواجهه با مشکلات به اندازه کافی آماده نباشند.
کلاه زرد: این کلاه به شما کمک می کند که تفکر مثبت داشته باشید. این یک دیدگاه خوش بین و مثبت نگر است که به شما کمک می کند تمام مزیت ها و ارزش های موجود در تصمیم خود را ببینید. تفکر با کلاه زرد کمک می کند که حتی زمانی که همه چیز تیره و سخت شده است باز هم به راه خود ادامه بدهید.
کلاه سبز: کلاه سبز نمایندة خلاقیت است. این کلاه کمک می کند که شما راه حل های خلاقانه برای یک مسئله پیدا کنید. این یک روش تفکریِ رها و آزاد است، که در آن انتقاد کمی از ایده ها و نظرات وجود دارد. (می توانید از انواع ابزارهای خلاقیت استفاده کنید تا در این راه کمکتان کنند.)
کلاه آبی: این کلاه نمایندة کنترل فرایند است. این کلاهی است که افرادی آن را به سر می کنند که مثلا رهبر جلسات هستند. وقتی به دلیل خشک شدنِ ایده ها و نظرات جلسه با دشواری روبه رو می شود، رهبران جلسات می توانند فعالیت را به سوی تفکر با کلاه آبی سوق دهند. وقتی برنامه های احتمالی و مکمل مورد نیاز باشند، رهبران تقاضای تفکر با کلاه آبی می کنند. یک مدل از این تکنیک این است که از دیدگاهِ متخصصان مختلف (مثلا پزشکان، معماران یا مدیران فروش) یا مشتریان مختلف به مسائل نگاه کنیم.
بر اساس کتاب جامعه شناسی نخبه پروری نوشته دکتر مهرداد ناظری، معلمان می توانند از این تکنیک در کلاس درس نیز استفاده کنند. بدین ترتیب که می توان کلاه های رنگی را به کلاس آورد و از بچه ها خواست هر یک بنا به علاقه قلبی اشان یکی از کلاه ها را انتخاب کرده و بر سر بگذارند.سپس در مورد یک موضوع از زوایای گوناگون و با توجه به رنگ کلاه،هر یک از دانش آموزان ایده هایشان را مطرح کرده و در نهایت باید از جمع ایده ها نتیجه گیری کرد.